Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri ve Kurucuları
1071 Malazgirt Zaferi, Türklerin Anadolu’ya girişini kalıcı hâle getiren dönüm noktalarından biridir. Zaferin ardından Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yerleşen Türk komutanlar ve beyler, burada bağımsız ya da yarı bağımsız beylikler kurdular. Bu beylikler hem Anadolu’nun Türkleşmesinde hem de İslamlaşmasında büyük rol oynadı.
Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliği Danişmentliler’dir. 1080 yılında Danişment Gazi tarafından kurulan bu beylik, Sivas, Tokat, Kayseri ve Malatya çevresinde hüküm sürmüş ve Haçlılara karşı önemli mücadeleler vermiştir. Doğu Anadolu’da ortaya çıkan Saltuklular ise 1072’de Ebulkasım Saltuk Bey tarafından Erzurum merkezli olarak kurulmuş ve bölgeye önemli eserler kazandırmıştır. Aynı yıllarda Erzincan ve Divriği civarında kurulan Mengücekliler, özellikle Divriği Ulu Camii gibi eserleriyle tanınmış ve Anadolu kültür tarihine büyük katkı sağlamıştır.
1102 yılında Artuk Bey’in oğulları tarafından kurulan Artuklular, Diyarbakır, Mardin, Harput ve Hasankeyf çevresinde uzun süre varlık göstermiş ve bilim ile mimari alanında gelişmelere öncülük etmiştir. Batı Anadolu’da ise 1081’de İzmir merkezli olarak Çaka Bey tarafından kurulan Çaka Beyliği ortaya çıkmıştır. Çaka Bey, Türk denizciliğinin öncüsü kabul edilir ve bu yönüyle farklı bir önem taşır.
Bu beylikler, Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde öncü rol oynadılar. Siyasi olarak kısa ömürlü olsalar da kültürel ve mimari miraslarıyla Anadolu’da derin izler bıraktılar. Bugün Anadolu’nun birçok köşesinde gördüğümüz camiler, kümbetler ve medreseler, onların medeniyet anlayışını göstermektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder